TANIM
İşletmeci; otel, banka, sigorta, maden, reklamcılık gibi mal ve hizmet üreten işletmelerde üretim, yönetim, para kaynakları, muhasebe, satış, pazarlama konularında çalışan küçük işletmeleri kuran ve yöneten (işleten) kişidir.
A- GÖREVLER
İşletmeci; işletmenin büyüklüğüne göre üretim, yönetim, para kaynakları (finansman), satış (pazarlama) bölümlerinde çalışabilir.
Genellikle işletmeci;
- İşletmenin çevresi ile işletme sahibi ve çalışanlar arasında iletişimi sağlar,
- İşletmenin hangi ürün veya hizmeti, ne şekilde üretmesi halinde en üst düzeyde kar elde edileceği konusunda planlar yapar ve kararlar alır,
- İşletmede çalışanların birbirleri ile ilişkilerini, işletmenin gelişmesini sağlayacak şekilde düzenler,
- İşlerin teknik denetimini sağlar, beklenen amaçlarla ulaşılan amaçlar arasındaki farklılıkları belirler ve giderici önlemler alır,
- Üretim ve satışların kısa dönem sonuçlarını gözden geçirerek aylık ve yıllık üretim ve satış raporunu hazırlar.
KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER
- Bilgisayarlar,
- Basılı veya yazılı dokümanlar.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
İşletmeci olmak isteyenlerin;
- Üstün bir akademik yeteneğe,
- Sayısal düşünme yeteneğine,
- Organizasyon yeteneğine,
- Fikirlerini başkalarına aktarabilme ve insanları ikna edebilme gücüne,
- İleriyi görebilme ve fırsatları sezebilme yeteneğine,
- Yerinde kararlar alabilme ve plan yapabilme yeteneğine sahip,
- Yüksek başarma güdüsü olan, yaratıcı,
- Matematik ve sosyal konulara ilgili,
- Sabırlı, anlayışlı, hoşgörülü, insan ihtiyaçlarına karşı duyarlı,
- Zamanı iyi kullanabilen,
- Ekip çalışması yapabilen
kimseler olmaları gerekir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
İşletmeciler kamu ve özel sektöre ait kuruluşlarda görev alabilirler ya da varsa kendi işletmelerinde çalışabilirler (sigorta, maden, banka, çiftlik, fabrika vb.). Çalışma ortamı temiz ve rahattır. Çalışma saatleri genellikle düzenlidir. Çalışırken müşterilerle, sendikacılarla, sigorta şirketi ve vergi dairesi personeliyle etkileşimde bulunabilirler.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi hemen hemen tüm üniversitelere bağlı “İktisadi ve İdari Bilimler” , “İşletme” ve “Siyasal Bilgiler” fakültelerinin “İşletme” bölümünde verilmektedir.
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER
- Türkçe,
- Matematik.
MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) “İşletme” lisans programı için yeterli “Eşit Ağırlık ( EA-2)” puanı almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda “İşletme” lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir.
Bu yüksek öğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Sosyal Bilimler, Edebiyat, Sosyal Bilimler ve Edebiyat, Dil ve Edebiyat, Genel Kültür, Türkçe – Matematik, Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümlerinin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
“Banka ve Sigorta Yönetimi”, “Bankacılık ve Sigortacılık”, “Bankacılık”, “Bilgi Yönetimi”, “Bilgisayar Destekli Muhasebe”, “Bilgisayarlı Muhasebe ve Vergi Uygulama”, “Bilişim – Yönetim”, “Borsa ve Finans” “Dış Ticaret”, “Dış Ticaret ve Avrupa Birliği”, “e-Ticaret”, “Emlak ve Emlak Yönetimi”, “Emtia Borsası”, “Endüstriyel Yönetim”, “Finans”, “Finans ve Muhasebe”, “Genel İşletme”, “Gümrük İşletme”, “İnternet ile Pazarlama”, “İş İdaresi”, “İşletme/İşletmecilik”, “İşletme Organizasyonu ve Çiftlik Yönetimi”, “İthalat-İhracat”, “Kooperatifçilik”, “Mağaza İşletmeciliği”, “Muhasebe”, “Orta Kademe Yöneticilik”, “Otel Yöneticiliği”, “Para ve Sermaye Yönetimi”, “Pazarlama/Pazarlama ve Satış”, “Perakende Satış ve Mağaza Yönetimi”, “Perakendecilik ve Mağaza Yönetimi”, “Satış ve Reklam Yönetimi”, “Satış Yönetimi”, “Sigortacılık”, “Tarım İşletmeciliği ve Pazarlama”, “Tarımsal Kooperatifçilik”, “Tarımsal İşletmecilik”, “Tarımsal Pazarlama”, “Ticaret ve Yönetim”, “Turizm”, “Turizm İşletmeciliği”, “Turizm ve Otel İşletmeciliği” “Turizm ve Otelcilik”, “Turizm, Konaklama ve Otel İşletmeciliği”, “Turizm Yönetimi”, “Turizm ve Seyahat İşletmeciliği”, ön lisans programlarından birini başarı ile bitirenler de ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde “İşletme” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır. Eğitim süresince alınan dersler;
Birinci Sınıf;
Sosyoloji, Genel İşletme, Genel Muhasebe, Hukukun Temel Kavramları, Türkçe I, Borçlar Hukuku, İşletme Bilimlerine Giriş, Psikoloji, Envanter ve Bilanço, İşletme Yönetimi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi I, Yabancı Dil, Genel İktisat, Matematik.
İkinci Sınıf;
Türkçe II, İşletme Organizasyonu, Tek Düzen Muhasebe Sistemi, Ticaret Hukuku, Para ve Banka, Bilgisayara Giriş, Yönetim Ekonomisi, Şirketler Muhasebesi, Sermaye Piyasası Hukuku, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II, Beden Eğitimi II, Yabancı Dil II, Kamu Maliyesi, İstatistik.
Üçüncü Sınıf;
İş Hukuku, Personel Yönetimi, Maliyet Muhasebesi, Makro Pazarlama, İşletme Finansmanı, İşletmede Bilgisayar Kullanımı, Vergi Hukuku, Türkçe III, Vergi
hukuku II, Sosyal Güvenlik Hukuku, Pazarlama Yönetimi, Finans Yönetimi,
Üretim Yönetimi ve Sistemleri, Maddi Raporlar Analizi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi III, Beden Eğitimi III, Yabancı Dil III.
Dördüncü Sınıf;
Türkçe IV, Sayısal Yöntemler, İş Hukuku, Sosyal Güvenlik, İhtisas Muhasebeleri, Pazarlama Araştırmaları, Muhasebe Organizasyonu, Araştırma Yöntemleri, Yönetim Muhasebesi, Uluslararası İşletmecilik, İşletme Politikası, Kooperatifçilik, Muhasebe Denetimi, Atatürk İlke ve İnkılap Tarihi IV, Beden Eğitimi IV, Yabancı Dil IV.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara “İşletme” lisans diploması ve “İşletmeci” unvanı verilir.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
- Özellikle; büyük işletmelerde, fabrika ve atölyelerde üretim faaliyetlerinin, planlaması, finansmanı, organizasyonunda yönetici ve işletmeci olarak çalışırlar. Ürünlerin pazarlanmasını organize ederler.
- Mal ve hizmet üreten kurum ve kuruluşlarda verimi artırmak için, planlama, yönetme ve denetleme konularında bilgi ve beceri kazanan işletme mezunlarının iş bulma olanakları oldukça geniştir.
- İşletmeciler kamu ve özel sektöre ait kuruluşlarda görev alabilirler veya varsa kendi işletmelerinde çalışabilirler. (Sigorta, maden, banka, çiftlik, fabrika vb.)
Gelecekte Meslekte Görülebilecek Değişiklikler
İşletmecilik mesleği, iş dünyası (yönetim, vergi, sigorta, finansman, ekonomi vb.) ile ilgili bir meslektir. Rekabetin yoğun olduğu iş dünyasında sağlıklı kararlar alınabilmesi için daha hızlı, daha sağlam ve daha sıkı bir bilgi akımı ve analizi zorunludur. Gelişen teknolojiyle birlikte işletmeciler teorik ve pratik bilgilerini bilgisayar ve bilgisayar destekli uygulama sistemleriyle çalışarak pekiştirmelidir. Gelecekte kendini teknik ve sosyal yönden geliştirebilmiş işletmecilere daha çok ihtiyaç duyulacaktır.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Eğitim süresince Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu ile bazı kurum ve kuruluşların (Başbakanlık gibi) ya da özel vakıf ve kuruluşların sağladığı burslardan şartları uyanlar faydalanabilir.
Meslek eğitimi verilen üniversitelerden bazılarında eğitim-öğretim ücretlidir. Bu ücretler yıllık olarak hesaplanmakta olup, üniversitelere göre farklılık göstermekte ve 2 ya da 4 eşit taksitle alınmaktadır. Burslu programlara yerleşen öğrencilere sağlanan burs, sadece eğitim ücretini karşılar. Karşılıksız olarak verilen burs İngilizce hazırlık sınıfında geçirilecek süreyi de kapsamaktadır.
EĞİTİM SONRASI
Mezuniyet sonrası ilk işe girişte oldukça değişken ücretler alabilmektedir. Bu ücretler işyerinin kamu ve özel kuruluş olmasına bağlı olduğu kadar kişisel başarılarla da yakından ilgilidir.
Kamu sektörüne ait kuruluşlarda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre çalışanlar ilk göreve başlayışta normal olarak göstergelerine bağlı yasal ücreti alırlar. Bu da asgari ücretin 2 katı civarındadır.
Özel sektörde ise deneyim, yabancı dil bilgisi, öğrenim düzeyi (master, doktora gibi), teknolojiyi kullanma bilgi ve becerisi gibi faktörler alınan ücreti yükseltmektedir. Yönetici konumunda ise, bu ücretler daha da artmaktadır.
G- MESLEKTE İLERLEME
- Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler.
- Ayrıca başarılı olanlar özel veya kamu kuruluşlarında en üst düzeyde yöneticiliğe kadar yükselebilirler.
- Kamu kurumlarında ve bankalarda yönetici, muhasebeci, hesap uzmanı, müfettiş, kontrolör, mali analist olabilirler.
BENZER MESLEKLER
- İşletme Mühendisi,
- İktisatçı,
- Maliyeci,
- Çalışma Ekonomisti,
- Yönetici,
- Mali Müşavir.
I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
- ANGİAD, Ankara Genç İşadamları Derneği "Ülkemizde Girişimcilik ve Risk Sermayesi" Hazırlayan: Hakan KARALAR,
- Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: IX Sayı: 1-2-1991,
- Eskişehir İTİ Akademisi Yayınları, "Yeni gelişmeler Karşısında İşletme Yöneticileri ve İşletme Eğitimi", Şanöz ALP, ANKARA-1972,
- KOSGEB, "Kendi İşinizi Kurabilirsiniz. Temel Kavramlar ve Öneriler", 1993-ANKARA,
- "İşletmecinin Dünyası" BİAR Eğitim Hizmetleri Departman Yayını,
- ÖSS-2006 Öğrenci Seçme Sınavı Kılavuzu,
- 2005 ÖSYS Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
- Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2005 Kılavuzu,
İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri
Meslekler Hakkında Bilgiler
- Petrol Ve Doğalgaz Mühendisi
- Acil Tıp Teknisyeni
- Adalet Meslek Elemanı
- Adli Tıp Teknikeri
- Ağ İşletmeni
- Ağaç İşleri Endüstri Mühendisi
- Ağaç İşleri Teknikeri
- Ahşap Karoserci
- Ahşap Boyacısı
- Ahşap Yat Ve Tekne Yapımcısı
- Aile Ekonomisi ve Beslenme Öğretmeni
- Aile ve Tüketici Bilimleri Öğretmeni
- Aile ve Tüketici Bilimleri Öğretmeni
- Aktüer
- Alçı Dekorasyoncusu
- Alt Yapı Teknisyeni
- Ambulans Ve Acil Bakım Teknikeri
- Ameliyathane Teknikeri
- Çilingir
- Anestezi Teknikeri
- Anestezi Teknisyeni
- Animatör
- Antrenör(Spor Eğitmeni)
- Antropolog
- Argon Kaynakçısı
- Arkeolog
- Arşivci
- Aşcı
- Astronom
- At Antrenörü
- Atçılık İşletmeciliği Meslek Elemanı
- AB İlişkileri Elemanı
- Avukat
- Ayakkabı Ve Deri Yan Ürünleri Satış Elemanı
- Ayakkabı Teknisyeni
- Bakım Ve Onarım Elektrikçisi
- Bale Dansçısı
- Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi
- Bankacılık Meslek Elemanı
- Barmen-Barmaid
- Beden Eğitimi Öğretmeni
- Besin-Gıda Teknolojisi-Ev Yönetimi Ve Beslenme Öğretmeni
- Bilgisayarlı Nümerik Kontrol (CNC) Teknisyeni
- Bilgisayar Mühendisi
- Bilgisayar Öğretmeni
- Bilgisayar Öğretmeni
- Bilgisayar Operatörü
- Bilgisayar Programcısı
- Biyokimyager
- Biyokimyager
- Biyolog
- Biyoloji Öğretmeni
- Biyomedikal Mühendisi
- Biyomühendis
- Borsa Ve Finans Meslek Elemanı
- Buldozer Operatörü
- Büro Yönetimi Öğretmeni
- Büro Yönetimi Ve Sekreterlik Meslek Elemanı
- Çay Eksperi
- Cilt Bakım Ve Güzellik Meslek Elemanı
- Çocuk Giysi Tasarım Teknisyeni
- Coğrafya Öğretmeni
- Coğrafyacı
- Çalışma Ekonomisti
- Çevre Mühendisi
- Çevre Sağlığı Teknisyeni
- Çinicilik ve Seramik Teknisyeni
- Çocuk Gelişimi Öğretmeni
- Dalgıç
- Dekoratif Sanatlar Teknisyeni
- Dekoratif Sanatlar Teknisyeni
- Dekor-Kostüm Tasarımcısı
- Deniz Teknolojisi Mühendisi
- Deri Mühendisi
- Dil Bilimci
- Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni
- Diplomat
- Diş Protez Teknisyeni
- Diş Hekimi
- Diş Protezcisi
- Dış Ticaret Elemanı
- Diyetisyen
- Dizgi Teknisyeni
- Doğalgaz Tesisatı Teknisyeni
- Ebe
- Eczacı
- Eczacı Kalfası
- Ekonometrist
- Ekonomist
- El Sanatları Ve Dekoratif Sanatlar Öğretmeni
- Elektrik Elektronik Mühendisi
- Elektrik Mühendisi
- Elektrik Öğretmeni
- Elektrik Teknisyeni
- ElektroMekanik Taşıyıcaları Teknisyeni
- Elektronik Mühendisi
- Elektronik Teknisyeni
- Elektronik Ve Haberleşme Mühendisi
- Elektronik Telekominikasyon Öğretmeni
- Emlak Ve Emlak Yönetimi Meslek Elemanı
- Endüstri Mühendisi
- Endüstriyel Otomasyon Teknisyeni
- Endüstriyel Teknoloji Öğretmeni
- Enerji Öğretmeni
- Enerji Sistemleri Mühendisi
- E-Ticaret Meslek Elemanı
- Etnolog
- Ev Ekonomisti
- Farmakolog
- Felsefe Grubu Öğretmeni
- Felsefeci
- Fen Bilgisi Öğretmeni
- Finans Uzmanı
- Fizik Mühendisi
- Fizik Öğretmeni
- Fizikçi
- Fiziki Antropolog
- Fizyoterapist
- Fon Yöneticisi
- Forklift Operatörü
- Foto Muhabiri
- Fotoğraf Sanatçısı
- Gazete Muhabiri
- Gazeteci
- Gazetecilik Ve Halkla İlişkiler Öğretmeni
- Gemi Elektroniği Ve Haberleşme Teknisyeni
- Gemi İnşaatı Teknisyeni
- Gemi İnşaatı Mühendisi
- Gemi Makinaları Mühendisi
- Gemi Ve Deniz Yapıları Mühendisi
- Gemi Makinaları Teknisyeni
- Gıda Mühendisi
- Gıda Teknolojileri Teknisyeni
- Görme Engelliler Sınıf Öğretmeni
- Görsel İletişim Tasarımcısı
- Grafik Tasarımcısı
- Gümrük İletme Meslek Elemanı
- Gümrük İletme Meslek Elemanı
- Güvenlik Sistemleri Teknisyeni
- Güzellik Uzmanı
- Hakim
- Halkbilimcisi
- Halkla İlişkiler Tanıtım Elemanı
- Havacılık Uzay Ve Uçak Mühendisi
- Hemşire
- Heykeltraş
- Hidrojeoloji Mühendisi
- Hostes
- Hukuk Sekreteri
- İç Mimar
- İlköğretim Matematik Öğretmeni
- İnfaz Koruma Memuru-Gardiyan
- İnsan Kaynakları Meslek Elemanı
- İnsan Kaynakları Uzmanı
- İnşaat Mühendisi
- İnşaat Teknisyeni
- İşletme Mühendisi
- İşletmeci
- İstatistikçi
- İşitme Engelliler Sınıf Öğretmeni
- İthalat Ve İhracat Meslek Elemanı
- Jeodezi Ve Fotogrametri Mühendisi
- Jeofizik Mühendisi
- Jeoloji Mühendisi
- Jeomorfolog
- Kameraman
- Kaymakam
- Kimya Mühendisi
- Kimya Öğretmeni
- Kimya Teknisyeni
- Kimyager
- Kontrol Mühendisi
- Kuyumcu
- Laboratuar Teknisyeni
- Maden Mühendisi
- Makine Mühendisi
- Makine Ressamı
- Makine Teknisyeni
- Makinist
- Maliye Meslek Elemanı
- Malzeme Bilimi Mühendisi
- Matematik Mühendisi
- Matematik Öğretmeni
- Matematikçi
- Mekatronik Mühendisi
- Mekatronik Teknisyeni
- Metal İşleri Teknisyeni
- Metalurji Teknisyeni
- Metalurji Ve Malzeme Mühendisi
- Meteoroloji Mühendisi
- Mikroteknoloji Teknisyeni
- Mimar
- Moda Tasarımcısı
- Moleküler Biyoloji Ve Genetik
- Otomotiv Öğretmeni
- Müftü
- Muhasebe Meslek Elemanı
- Mütercim
- Müzik Öğretmeni
- Müfettiş
- Nalbant
- Noter
- Nükleer Enerji Mühendisi
- Odyometrist
- Okul Öncesi Öğretmeni
- Ön Büro Elemanı-Resepsiyonist
- Opera Sanatçısı
- Optisyen
- Orman Endüstri Mühendisi
- Ortopedi Teknisyeni
- Otomotik Kumanda Teknisyeni
- Otomotiv Mühendisi
- Para Ve Sermaye Yönetimi Meslek Elemanı
- Pazarlamacı
- Parakende Satış Elemanı
- Petro Kimya Teknisyeni
- Peyzaj Mimarı
- Pilot
- Polis Memuru
- Pratisyen Hekim
- Psikolog
- Radyoloji
- Radyo Ve Televizyon Muhabiri
- Radyo Ve Televizyon Program Yapımcısı-Prodüktör
- Rehber Öğretmen
- Reklamcı
- Remayözcü
- Reprezant-İlaç Tanıtım Elemanı
- Resim Ve Resim iş Öğretmeni
- Ressam
- Restorasyon Teknisyeni
- Saat Tamircisi
- Sağlık Memuru
- Sağlık Yöneticisi
- Sağlık Eğitimcisi
- Sağlık Kurumları İşletmecisi
- Sanat Ve Gösteri Sanatları Yöneticisi
- Sanat Tarihçisi
- Sanat Tarihi Öğretmeni
- Satış Yönetimi Meslek Elemanı
- Savcı
- Savunma Ve Güvenlik Meslek Elemanı
- Şehir Ve Kent Planlamacısı
- Serbest Muhasebeci
- Serbest Muhasebeci Ve Mali Müşavir
- Serigraf
- Servis Elemanı
- Seyahat İşletmecisi
- Seyahat İşletmeciliği Meslek Elemanı
- Seyis
- Sigortacılık Meslek Elemanı
- Sinema Yönetmeni
- Sınıf Öğretmeni
- Sistem Mühendisi
- Sivil hava Ulaştırma Meslek Elemanı
- Sosyal Antropolog
- Sosyal Bilgiler Öğretmeni
- Sosyal Hizmet Uzmanı
- Sosyolog
- Spiker
- Spor Hakemi
- Spor Yöneticisi
- Stilist
- Su Ürünleri Mühendisi
- Tarih Öğretmeni
- Tarihçi
- Tekstil Mühendisi
- Telekominikasyon Teknisyeni
- Telekominikasyon Mühendisi
- Ticaret Sekreteri
- Ticaret Ve Yönetim Meslek Elemanı
- Tıp Elektroniği Teknisyeni
- Tıp Sekreteri
- Tiyatro Eleştirmeni Ve Dramaturg
- Tiyatro Oyuncusu
- Tramvay-Metro Sürücüsü(Vatman)
- Tur Operatörü
- Turist Rehberi
- Türk Dili Ve Edebiyatı Öğretmeni
- Türkçe Öğretmeni
- Türkolog
- Uçak Bakım Teknisyeni
- Uluslararası Lojistik Meslek Elemanı
- Uluslararası Ticaret Yönetimi Meslek Elemanı
- Uzay Mühendisi
- Üretim Mühendisi
- Vergi Denetmeni
- Veteriner
- Web Programcısı
- Yazılım Mühendisi
- Yeminli Mali Müşavir
- Yerel Yönetimler Meslek Elemanı
- Yönetici Sekreteri
- Yönetim Bilişim Sistemleri Uzmanı
- Ziraat Mühendisi
- Zoolog