TANIM

Yerli ve yabancı turistleri Türkiye'nin görülmeye değer yerlerine götüren, onlara bu yörelerin tarihi, kültürel, doğal ve diğer özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi veren, turistlerin sorunlarının çözümüne yardımcı olan kişidir.

A- GÖREVLER

- Yabancı turistlerin yurda girişleri sırasında, Türk turistlerin yurtdışı gezilerinde vize, pasaport, gümrük vb. işlemlerinde yardımcı olur,
- Turistlerin sağlık belgeleri, kambiyo ve döviz işlemleri, kredi kartları, haberleşme gibi gezi ile ilgili işlemlerine yardım eder,
- Hastalık, yaralanma, ölüm vb. her türlü sağlık sorunlarının çözümünde ilgili yerlerle bağlantı kurar,
- Turistleri gezi programında yer alan müzeler, tarihi binalar, antik kentler, doğal güzelliği olan yerlere götürür ve bu yerlerin özelliklerini tanıtır,
- Turistleri ülkemize özgü yemek, halkoyunları, müzik gibi kültür ürünlerini tanıyabilecekleri yerlere götürür,
- Gezi sırasında ihtiyaç duyulduğunda ilk yardım yapar.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Haritalar (bölgesel, genel),
- Turistik ve tarihi yerleri tanıtıcı broşür dergi ve kartpostallar,
- Sözlük, kalem, not defteri, hesap makinesi vb.,
- Megafon, mikrofon ve diğer iletişim araçları,
- İlk yardım malzemeleri.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Turist rehberi olmak isteyen kimselerin;
- Dış görünümünün düzgün, temiz ve bakımlı olması,
- En az bir yabancı dili çok iyi konuşabilmesi,
- Yeni insanlarla tanışmaktan hoşlanması,
- Gezmeyi sevmesi,
- Değişiklikten hoşlanması,
- İnsanlarla kolay iletişim kurabilmesi,
- Saygılı, nazik, güvenilir ve güler yüzlü olması,
- Bir grubun sorumluluğunu üstlenebilecek güven ve cesarete sahip olması,
- Konuşması düzgün, anlaşılır ve ses tonunun yumuşak olması
gerekmektedir.
Rehberlik uzun süre ayakta hizmet yapmayı gerektirdiğinden sağlık yönünden bu çalışmaya engel olacak bir rahatsızlığı ile işini yapmasına engel olacak görme ve duyma bozukluğunun olmaması gerekir.

Mesleğin yürütülmesini engelleyen durumlar:
- Ülke yararına ve milli onura aykırı hareket, söz ve davranışlarda bulunmak,
- Eski eser özelliğindeki eşyanın yurtdışına kaçırılmasına yardımcı olmak,
- Yüz kızartıcı bir suçtan hüküm giymek,
- Rehberlik belgesinin geri alınması cezasından sonra 2 yıl içinde ikinci defa rehberlik belgesinin geri alınması cezasını işlemek.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Turist rehberleri, otel, motel, müze, restoran, tapınak gibi kapalı ortamlarda, ören yerleri, sit alanları, antik yerleşim merkezleri, dağlık bölgeler gibi açık havada çalışırlar. Meslek genellikle seyahat etmeyi gerektirmektedir. Çalışma zamanı belli değildir, tam zamanlı, yarı zamanlı, gece, hafta sonu, mevsimlik çalışabilirler. Turist rehberlerinin çalışma ortamı çok değişkendir. Örneğin yazın çok sıcak, kışın çok soğuk, gürültü, toz, nem, koku bulunan ortamlarda çalışabilirler. Meslek işbirliği halinde çalışmayı gerektirir. Yerli ve yabancı turistlerle, otel, motel, restoran personeliyle, tur operatörleriyle, enformasyon memurlarıyla ve çok değişik meslek elemanlarıyla iletişimde bulunurlar.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

Meslek, Turizm Bakanlığı'nın "Ülke Çapında" ve "Bölge Çapında" olmak üzere 2 türde açtığı "Profesyonel Turist Rehberliği" kursları ile öğretilmektedir. Ülke Çapı'ndaki kursları başarı ile bitirenler Türkiye'nin tüm bölgelerinde rehberlik yapabilirler. Bölge Çapı'ndaki kursları bitirenler ise ülkenin 7 coğrafi bölgesinden herhangi bir bölgesi için yetiştirilirler ve sadece bu bölgede rehberlik yapabilirler.
Ayrıca, meslek yüksekokullarının "Turizm Rehberliği" bölümlerinde bu alanda eğitim verilmektedir.

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Yabancı dil, Türkiye Coğrafyası, Sanat Tarihi.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

- Mesleği öğrenebilmek için lise veya yüksekokul mezunu olmak ve en az bir yabancı dili iyi derecede bilmek gerekmektedir. Ayrıca kişinin 18 yaşını doldurmuş ve TC. vatandaşı olması gerekir. Bu şartları taşıyanların profesyonel turist rehberliği kursuna katılım için Kültür ve Turizm İl Müdürlüklerine müracaat ederek genel kültür, yabancı dil sözlü ve yabancı dil yazılı olmak üzere 3 aşamalı sınavda başarılı olmaları gerekmektedir.
- Çeşitli üniversitelere bağlı meslek yüksekokulları bünyesindeki "Turizm ve Rehberlik" programlarından mezun olanlar da Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın açtığı bu kurslara katılarak "Turist Rehberliği Kimlik Kartı"na sahip olurlar ve çalışabilirler.

EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

Ülke çapındaki kursların süresi en az 6 ay, bölge çapındaki kursların süresi ise en az 3 aydır. Ülke çapındaki kurslarda 6 aylık sürede toplam 240 saat, bölge çapındaki kurslarda 3 aylık sürede 120 saat teorik ders verilir. Ders saatleri resmi tatil günleri dışında o ilde uygulanan mesai saatlerinden sonra en az 45'er dakikalık iki ders saati şeklinde uygulanır.
Ülke çapındaki ve bölge çapındaki kurslarda ders grupları aynıdır. Kurslarda okutulan dersler ve saatleri şöyledir:
Ülke çapında Bölgeçapında
a- Genel Turizm ve Turizm Mevzuatı 25 saat 13 saat
b- Turist Rehberliği Meslek Dersi 20 " 10 "
c- Türkiye'nin Turizm Coğrafyası 25 " 12 "
d- Arkeolojik Bilgiler 45 " 22 "
e- Sanat Tarihi 25 " 13 "
f- Mitoloji 20 " 10 "
g- Din, Folklor, Sosyoloji 35 " 18 "
h- Türk Tarihi 25 " 12 "
i- Edebiyat 10 " 5 "
j- İlk yardım 10 " 5 "

Kurs programındaki teorik derslerin bitiminden sonra ve kurs süresince yurtiçi uygulama gezileri düzenlenir. Ülke çapındaki kurslar en az 30 takvim günü, bölge çapındaki kurslar ise en az 10 takvim günüdür. Bu gezilerin tamamına katılmak zorunludur. Uygulama gezisinin tarihleri, güzergahı ve programı kursun açıldığı Kültür ve Turizm İl Müdürlüğünün Valilikçe uygun görülen teklifi ve Bakanlığın onayı ile belirlenir. Eğitimde verilen derslerin içeriği ile ilgili ayrıntılı bilgi H- Ek Bilgiler bölümünde yer almaktadır.
Uygulama gezisinden sonra yurdun çeşitli yerlerinde bulunan ve Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olarak çalışan Turizm Danışma Bürolarında bir ay süreyle ücretsiz olarak çalışma zorunluluğu vardır.
Gerek üniversitelerin ilgili bölümlerinden mezun olanlar, gerek başka bölümlerden veya liseden mezun olanlar ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın açtığı kursa katılanlar, sonuçta Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın açtığı "Turist Rehberliği Sınavı"na katılmak zorundadır. Sınavda başarılı olanlara kokart verilir, vizesi 1 yıldır.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın açtığı sınav sonucunda "Turist Rehberliği" unvanı ve sertifikası alınır.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Turist rehberleri Kültür ve Turizm Bakanlığı ve bağlı birimlerinde, özel turizm şirketlerinde, seyahat acentalarında iş bulabilirler.
Günümüzün modern teknolojisi seyahat taşıtlarını daha konforlu hale getirmektedir. Aynı teknoloji konaklama ve dinlenme tesislerine de konforu ve lüksü getirmiştir. Turizm sektörünün turizmi çeşitlendirmek ve yaygınlaştırmak için çalışmaları devam etmektedir. İnsanlar çalışma hayatının stresinden kurtulmak için tatili düşünmektedirler ve bazı insanlar bireysel tatilden çok organize edilmiş turlara katılmayı tercih etmektedirler. Tarihi eserleri bakımından zengin bir ülke olan Türkiye'yi özellikle yabancı turistler ziyaret etmektedir. İşte bütün bunlar bu meslekte çalışma alanının oldukça geniş olduğunu ve gelecekte de turistik bölgelerde ihtiyaç duyulacağını göstermektedir.
Bu meslekte yabancı dil en önemli unsuru oluşturmaktadır. Günümüzde İngilizce, Almanca, Fransızca gibi yaygın olarak kullanılan dillerde çok sayıda rehber bulmak mümkündür. Japonca, Rusça vb. dillerde turist rehberi sayısı az olduğundan günümüzde bu dilleri bilen turist rehberlerine ihtiyaç duyulmaktadır ve gelecekte de ihtiyaç duyulacaktır.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Kültür ve Turizm Bakanlığının açtığı bürolarda, kurs süresince eğitim giderleri Turizm Bakanlığı tarafından karşılanır.
Üniversitedeki turizm rehberliği bölümünü seçen öğrencilerin masrafları kendilerine aittir.

EĞİTİM SONRASI

Kültür ve Turizm il müdürlükleri, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği ve turist rehberliği ile ilgili meslek kuruluşları her yıl haziran ayı sonuna kadar rehber taban ve tavan ücretleri konusunda teklif hazırlayarak Kültür ve Turizm Bakanlığına bildirirler. Bakanlık teklifi değerlendirerek bir yıl sonraki ocak ayından itibaren uygulanacak rehber taban ve tavan ücretini temmuz ayı sonuna kadar saptayarak ilgili kuruluşlara duyurur. Ücretler transfer, yarım gün tur, gece tur, tam gün tur, Batı Anadolu tur, Doğu Anadolu tur gibi tur türlerine göre ve yevmiye olarak belirlenir.
Rehber olarak verilen hizmetin seviyesi, tecrübe, hizmetin yapıldığı yer, mevsim ve iklim şartları, yorucu programlar, özel beceri isteyen rehberlik gibi durumlara göre ücretler değişmektedir.

G- MESLEKTE İLERLEME

2 yıl bölge çapında turist rehberi olarak çalıştıktan sonra ülke çapında turist rehberliği kurslarının bitirme sınavlarına katılarak başarılı olunduğu takdirde "Ülke Çapında Turist Rehberliği" yapılabilir.
Herhangi bir dilde Turist Rehberliği Kimlik Kartına sahip olup, ikinci bir dilde de rehberlik yapmak istenildiğinde, rehberlik kursları sonucunda uygulanan yabancı dil sınavına katılarak başarılı olunduğu takdirde, öğrenilen yabancı dil rehberlik kimlik kartına işlenir ve ikinci bir dilde rehberlik yapma hakkına sahip olunur.

BENZER MESLEKLER

- Tur Operatörlüğü,
- Enformasyon Memurluğu.

H- EK BİLGİLER

EĞİTİMDE VERİLEN
DERSLERİN İÇERİKLER İ

Genel Turizm ve Mevzuatı: Turizmin tanımı, çeşitleri, tarihçesi, iç ve dış turizm, ulusal ve uluslararası turizm örgütleri, Türkiye ekonomisinde turizmin önemi ve yeri gibi genel turizm konuları öğretilir. Konaklama tesisleri, türleri, çeşitli yiyecek ve içecekler hakkında bilgiler, Türk turizmi ile ilgili mevzuat, gümrük ve pasaport işlemleri, kambiyo ve döviz işlemleri ile ilgili bilgiler verilir.
Turist Rehberliği Meslek Dersi: Turist rehberliğinin tarihçesi, genel bilgiler, turist rehberliğinin tanımı, gelişimi, mesleğin gerektirdiği özellikler, turist rehberliği, dernekler ve organizasyonları, turist rehberlerinin turizmle ilgili kuruluşlarla olan ilişkileri, davranış psikolojisi ve turist psikolojisi hakkında bilgiler verilir.
Türkiye'nin Turizm Coğrafyası: Türkiye’nin dünyadaki yeri, komşuları ve sınırları, Türkiye'nin fiziki coğrafyası, bölgeler, iklimi, ekonomik coğrafyası hakkında genel bilgiler, çeşitli haritaların incelenmesi ve ölçülmesi, Türkiye'nin turistik açıdan bölgeleri, tarihi yerleri, şifalı sular, plajlar, tabii güzellikler, kara, deniz, hava ulaştırma yolları ve vasıtaları, liman, havaalanı, istasyon tarifeleri vb. konular hakkında bilgiler verilir.
Arkeolojik Bilgiler: Arkeolojinin anlamı, arkeolojik kazılar hakkında bilgiler, Türkiye'deki antik şehirler ve eserler, başlıca müzeler hakkında genel bilgiler verilir.
Sanat Tarihi: Anadolu’da yaşamış uygarlıklar, büyük sanatçıların hayatları ve yapıtları hakkında bilgiler verilir.
Mitoloji: Mitolojinin tanımı, Anadolu’da yaşamış Yunan, Roma Türk Mitolojisi hakkında kısa bilgiler verilir.
Din, Folklor, Sosyoloji: Kısaca dinler tarihi, Türkiye'de gelişmiş çeşitli dinler, Türkiye'deki Hac merkezleri, çeşitli dinlerdeki çeşitli merkezler hakkında bilgiler verilir. Folklorün anlamı, yöresel, bölgesel ve ulusal kıyafetlerin tanıtılması, halk müziği türleri, çalgıları ve oyunlarının tanıtımı, bölgesel ve ulusal başlıca yiyecek ve içeceklerin tanıtımı yapılır. Yaşayan başlıca gelenek ve töreler hakkında bilgiler verilir. Politik ve ekonomik doktrinler, Türk toplumu ve tarihi gelişimi, Cumhuriyet döneminde yapılan çeşitli inkılâplar hakkında bilgiler verilir.
Dünya ve Türk Edebiyatı: Kısaca anlatılarak tanınmış yazarların biyografisi okutulur.
İlk Yardım: İlk yardım gerektiren olaylarda ne şekilde müdahale edileceği, rehberlerin taşımak zorunda oldukları sağlık malzemeleri ve sağlık kuruluşları ile ilişkilerin ne şekilde yürütüleceği hakkında bilgiler verilir.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- Meslek Elemanları,
- ÖSYM Sınav Kılavuzu,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) Üyesi Kuruluşlar
- http://www.kulturturizm.gov.tr, 20/04/2006

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili Eğitim Kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Meslek Danışma Merkezi,
- Kültür ve Turizm Bakanlığı,
- Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB),
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.